Het lijkt alsof steeds minder mensen mentale gezondheid ervaren.
We horen over een toenemend aantal mensen met psychische klachten.
Steeds meer mensen lijken last te hebben van depressiviteit, angst, stress, burn-out- of andere psychische klachten.
Het lijkt alsof onze mentale gezondheid in gevaar is.
Het lijkt wel alsof we moeten streven naar (meer) mentale gezondheid.
Maar wat nou als iedereen al mentaal gezond is? Altijd?
Wat nou als alle gevoelens en andere ervaringen waar we zo graag van af willen gewoon menselijke ervaringen zijn.
Gewoon menselijke ervaringen die van zichzelf geen probleem zijn.
Gewoon menselijke ervaringen die van zichzelf geen probleem zijn, totdat er in alle onschuld een verhaal bij ontstaat.
Een verhaal dat vertelt dat het gevoel of de ervaring niet goed is.
Een verhaal dat betekenis geeft aan het gevoel of de ervaring.
Een verhaal met een projectie naar de toekomst (‘wanneer gaat dit over’, ‘als dit zo blijft dan…).
Een verhaal over het verleden (‘alweer…’, ‘was het maar anders gelopen’, ‘had ik maar niet … of had ik maar wel…’, ‘het komt omdat toen…’).
Een verhaal dat het gevoel of de ervaring iets zegt over ons (‘ik ben nou eenmaal…, ‘het hoort bij mij dat…’).
Een verhaal waardoor gevoel een persoonlijke verantwoordelijkheid wordt (‘ik moet dit veranderen’, ‘ik moet dit bestrijden’, ‘ik moet dit accepteren,’).
In alle onschuld kan er een verhaal ontstaan waardoor het gevoel of de ervaring een probleem wordt.
Maar wat nou als we gevoelens en andere ervaringen niet zouden problematiseren? Omdat het allemaal gewone menselijke ervaringen zijn?
Wat nou als we zouden kunnen herkennen dat élk gevoel en élke andere ervaring in wezen hetzelfde is? Altijd op dezelfde manier tot stand komt, altijd tijdelijk is, altijd vanzelf verandert en van zichzelf niks betekent?
Wat nou als we zouden kunnen herkennen dat het denken erover en het verhaal erbij het vaak alleen lastiger, pijnlijker en langduriger maakt?
Wat nou als we zouden kunnen herkennen dat gevoelens en andere ervaringen geen verhaal nodig hebben?
Gevoelens en andere ervaringen hebben van nature geen verhaal nodig.
Bij kleine kinderen is dit heel duidelijk te zien. Zij hebben nog geen verhaal over wat er in hun leventje allemaal gebeurt. Zij zijn afwisselend verdrietig, boos, bang, blij, en ervaren van alles zonder erover na te denken. Zij hebben nog geen ideeën over gevoelens. Zij kunnen nog niet benoemen. Zij geven nog nergens betekenis aan. Zij zijn nog niet in staat om te denken over de toekomst of over het verleden. Bij kleine kinderen volgen gevoelens elkaar probleemloos op en blijven gevoelens niet hangen. Kleine kinderen zijn ultiem veerkrachtig. Wat er ook gebeurt.
En wat nou als we ook zouden kunnen herkennen dat we niet bang hoeven te zijn voor gevoelens en andere ervaringen?
Wat nou als we zouden kunnen herkennen dat gevoelens en andere ervaringen niet iets kunnen beschadigen?
Wat nou als we zouden kunnen herkennen dat gevoelens en andere menselijke ervaringen zijn zoals het weer?
Het weer dat komt en dat gaat. Het weer dat vanzelf steeds verandert.
Het weer dat beweegt in de lucht maar dat de lucht niet beschadigt, hoe ‘slecht’ het weer ook is.
De lucht wordt niet slechter van ‘slecht’ weer.
De lucht wordt ook niet beter van ‘goed’ weer.
De lucht verandert niet door het weer.
Wat nou als we zouden kunnen herkennen dat gevoelens en andere ervaringen ook natuurlijke bewegingen zijn, net zoals het weer?
Wat nou als we, met begrip van het mechanisme achter de menselijke ervaring, zouden kunnen herkennen dat mentaal welzijn of mentale gezondheid is zoals de lucht?
Altijd aanwezig. Wat er ook in beweegt.
Wat nou als we met begrip van het mechanisme achter de menselijke ervaring zouden kunnen herkennen dat iedereen heel en mentaal gezond is?
Zou dat niet een geruststellend en liefdevol uitgangspunt zijn?
Ineke Gelpke www.krijgweereenhelderhoofd.nl